muhammed musaddık, 16 haziran 1882’de i̇ran’ın tahran şehrinde doğmuş, bağımsızlık ve halk egemenliği için verdiği mücadeleyle i̇ran tarihinde önemli bir yer edinmiştir. musaddık, 1951-1953 yılları arasında i̇ran’ın başbakanı olarak görev yapmış, bu süreçte petrol kaynaklarını millileştirme çabalarıyla uluslararası alanda dikkat çeken bir lider olmuştur.
musaddık, hukuk ve ekonomi alanında eğitim görerek avrupa’daki üniversitelerde doktora yapmış, modernleşme ve bağımsızlık düşünceleriyle geri döndüğü i̇ran’da siyasete atılmıştır. 1951 yılında i̇ran parlamentosu tarafından başbakan seçilen musaddık, ülkesinin doğal kaynaklarını koruma ve halkın refahını artırma hedefiyle kapsamlı reformlar başlatmıştır. onun en önemli politikası, i̇ran petrollerini millileştirme kararı olmuştur. bu karar, britanya ile i̇ran arasında büyük bir krize yol açmış, çünkü britanya, i̇ran petrol endüstrisi üzerindeki kontrolünü kaybetmiştir.
muhammed musaddık’ın petrol millileştirme politikası, ulusal egemenlik ve ekonomik bağımsızlık açısından büyük bir adım olarak görülmüştür. ancak bu politika, britanya ve amerika birleşik devletleri gibi batılı güçlerin tepkisini çekmiştir. bu ülkeler, musaddık’ın i̇ran’daki etkisini azaltmak ve şah rıza pehlevi’nin otoritesini yeniden güçlendirmek amacıyla planlı bir müdahaleye yönelmiştir.
1953 yılında cia ve mi6 tarafından düzenlenen ajax operasyonu, musaddık’ın devrilmesine yol açmıştır. bu darbe, i̇ran tarihinde büyük bir kırılma noktası olmuş ve şah rıza pehlevi’nin otoriter yönetiminin güçlenmesine zemin hazırlamıştır. musaddık, darbeyle görevden alınmış ve tutuklanarak ev hapsine mahkum edilmiştir. hayatının geri kalanını siyasi bir mahkum olarak geçiren musaddık, 5 mart 1967’de hayata veda etmiştir.
musaddık’ın liderliği, halkına adalet, eşitlik ve bağımsızlık için ilham veren bir mücadele olarak hatırlanmaktadır. petrol kaynaklarını millileştirme kararı, sadece i̇ran için değil, gelişmekte olan ülkeler için de bir bağımsızlık sembolü haline gelmiştir. ancak onun devrilmesi, dış müdahalelerin ulusal siyasette nasıl derin etkiler bırakabileceğini gösteren bir örnek olarak tarihe geçmiştir.
bugün, muhammed musaddık, i̇ran halkı tarafından bağımsızlık mücadelesinin ve demokrasi arayışının bir sembolü olarak anılmaktadır. onun hikayesi, ulusal kaynakların korunması ve halk egemenliğinin önemine dair dersler sunmaya devam etmektedir. musaddık’ın vizyonu, adalet ve eşitlik temelli bir dünya düzeni arzusunu yansıtan bir liderin mirasıdır.