clexane, etken maddesi enoksaparin olan bir düşük molekül ağırlıklı heparin türevi antikoagülan ilaçtır. temel olarak kanın pıhtılaşmasını önlemek amacıyla kullanılır. özellikle derin ven trombozu (dvt), pulmoner emboli gibi ciddi pıhtılaşma sorunlarının önlenmesinde ve tedavisinde önemli bir rol oynar.

clexane genellikle ameliyatlardan sonra ya da uzun süre hareketsiz kalınan durumlarda oluşabilecek pıhtı riskine karşı koruma sağlamak için reçete edilir. ayrıca bazı kalp hastalıklarında, örneğin stabil olmayan anjina ya da kalp krizi riski taşıyan hastalarda da kullanılabilir. enjeksiyon formunda olan clexane, deri altına (subkutan) uygulanır ve hastalar bazen bu enjeksiyonu kendi başlarına yapmayı öğrenebilirler.

ilacın kullanımı sırasında en sık görülen yan etkiler arasında enjeksiyon bölgesinde morarma, hafif kanamalar ve bazen düşük seviyede ağrı bulunur. çok nadir durumlarda ciddi kanamalar görülebilir. bu yüzden clexane kullanımı sırasında darbe almaktan kaçınılmalı ve doktor kontrolünde düzenli kan testleri yapılmalıdır.

clexane kullanan hastaların diğer kan sulandırıcı ilaçlar veya ağrı kesiciler (özellikle aspirin gibi) ile birlikte kullanım konusunda dikkatli olması gerekir. çünkü bu ilaçların birlikte kullanımı kanama riskini artırabilir. ayrıca herhangi bir cerrahi müdahale veya diş tedavisi öncesinde clexane kullanıldığının doktora bildirilmesi çok önemlidir.

dozaj hastanın kilosuna, hastalığın ciddiyetine ve risk faktörlerine göre belirlenir. doktorun verdiği doz ve kullanım süresine kesinlikle uyulmalıdır. bilinçsiz kullanım ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceği için clexane mutlaka doktor önerisiyle kullanılmalıdır.

metformin, tip 2 diyabet hastalığının tedavisinde en sık kullanılan oral antidiyabetik ilaçlardan biridir. kan şekeri seviyesini düşürerek vücudun ürettiği insülini daha etkili kullanmasını sağlar. ayrıca karaciğerin fazla şeker üretimini azaltır ve bağırsaklardan şeker emilimini yavaşlatır. bu mekanizmalar sayesinde kandaki glukoz düzeyinin kontrol altına alınmasına yardımcı olur.

özellikle yeni tanı konmuş tip 2 diyabet hastalarında, diyet ve egzersiz programına ek olarak ilk tercih edilen ilaçlardan biridir. metformin, hem tek başına hem de diğer antidiyabetik ilaçlar veya insülin ile kombine edilerek kullanılabilir. ayrıca polikistik over sendromu (pcos) gibi durumlarda da, insülin direncini azaltmak amacıyla doktorlar tarafından reçete edilebilir.

metformin’in en dikkat çekici özelliklerinden biri, genellikle kilo alımına yol açmaması ve hatta bazı hastalarda kilo kaybını destekleyebilmesidir. bu yönüyle fazla kilolu diyabet hastaları için avantajlı bir tedavi seçeneği sunar.

ilacın kullanımı sırasında en sık rastlanan yan etkiler mide bulantısı, ishal, karın ağrısı ve iştahsızlıktır. bu tür yan etkiler, ilaca başlarken düşük dozlarla başlanıp yavaş yavaş artırılarak en aza indirilebilir. metformin, yemeklerle birlikte alındığında mide yan etkilerini azaltmak mümkün olabilir.

çok nadir de olsa metformin kullanımı sırasında laktik asidoz adı verilen ciddi bir yan etki gelişebilir. bu nedenle böbrek fonksiyonları bozuk olan hastalarda veya ağır enfeksiyon, kalp yetmezliği gibi durumlarda metformin kullanımı dikkatle değerlendirilmelidir.

tedavi süresince düzenli kan şekeri takibi, böbrek fonksiyonlarının izlenmesi ve doktor kontrolleri büyük önem taşır. doktorun önerdiği dozlara ve kullanım talimatlarına sadık kalmak, metformin tedavisinin güvenli ve etkili olmasını sağlar.

glifor, etken maddesi metformin olan bir oral antidiyabetik ilaçtır. tip 2 diyabet hastalığının tedavisinde kan şekeri seviyelerini kontrol altına almak amacıyla kullanılır. vücudun ürettiği insülini daha etkili kullanmasına yardımcı olur ve karaciğerin fazla şeker üretmesini engeller.

glifor genellikle diyet ve egzersiz programına ek olarak reçete edilir. bazı durumlarda insülin veya diğer diyabet ilaçlarıyla birlikte kullanılabilir. özellikle fazla kilolu tip 2 diyabet hastalarında tercih edilir, çünkü glifor vücut ağırlığında artışa neden olmadan kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur. bu özelliği, onu diğer bazı diyabet ilaçlarına göre daha avantajlı hale getirir.

glifor kullanımı sırasında en sık görülen yan etkiler arasında mide bulantısı, ishal, karın ağrısı ve iştahsızlık bulunur. bu yan etkiler genellikle tedavinin başlangıcında ortaya çıkar ve vücut ilaca alıştıkça azalır. ilacın yemeklerle birlikte alınması, mide yan etkilerini azaltmaya yardımcı olabilir.

çok nadir durumlarda glifor, laktik asidoz adı verilen ciddi bir yan etkiye yol açabilir. bu durum hayatı tehdit edebileceği için, ani mide rahatsızlığı, kas ağrısı, nefes darlığı veya aşırı halsizlik gibi belirtiler gelişirse hemen tıbbi yardım alınmalıdır.

glifor, tip 1 diyabet hastalarında kullanılmaz. ayrıca böbrek, karaciğer yetmezliği veya ciddi enfeksiyon gibi durumlarda kullanımı doktor kontrolünde olmalıdır. düzenli kan şekeri takibi ve doktor kontrolleri, tedavinin güvenli ve etkili olması açısından büyük önem taşır.

koah, yani kronik obstrüktif akciğer hastalığı, akciğerlerdeki hava akışının kalıcı olarak kısıtlanmasına neden olan ilerleyici bir solunum yolu hastalığıdır. genellikle uzun yıllar boyunca sigara kullanımı, hava kirliliği, toz ve kimyasal maddelere maruz kalma gibi etkenler sonucunda gelişir. koah, dünyada ve türkiye’de ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir.

koah hastalarının en belirgin şikayetleri arasında uzun süreli öksürük, balgam çıkarma ve nefes darlığı bulunur. hastalık ilerledikçe günlük aktiviteler sırasında bile nefes almak güçleşir. özellikle merdiven çıkarken ya da hızlı yürürken yaşanan nefes darlığı, hastalığın önemli belirtilerinden biridir. bazı hastalarda hırıltılı solunum ve göğüste sıkışma hissi de görülebilir.

koah, geri dönüşü olmayan bir hastalıktır ancak erken teşhis ve uygun tedavi ile hastalığın ilerlemesi yavaşlatılabilir. tedavi yöntemleri arasında sigarayı bırakmak en etkili adımdır. bunun yanında inhaler bronkodilatörler (örneğin ventolin gibi), kortikosteroidler, solunum terapileri ve bazı ileri vakalarda oksijen tedavisi uygulanabilir. düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme de koah yönetiminde önemli rol oynar.

koah hastalığında erken tanı, yaşam kalitesini artırmada ve hastalığın ilerlemesini yavaşlatmada büyük önem taşır. bu nedenle uzun süreli öksürük veya nefes darlığı gibi şikayetleri olan kişilerin mutlaka bir göğüs hastalıkları uzmanına başvurması önerilir.

ventolin, etken maddesi salbutamol olan bir bronkodilatördür. solunum yollarını genişleterek hava akışını kolaylaştırır ve özellikle astım, koah (kronik obstrüktif akciğer hastalığı) gibi solunum yolu hastalıklarında nefes darlığını hafifletmek amacıyla kullanılır.

ventolin, solunum yollarındaki kasları gevşeterek bronşların genişlemesini sağlar. bu sayede hastalar daha rahat nefes alabilir. genellikle inhaler (nefes yoluyla) formda bulunur ve ani gelişen nefes darlığı ataklarında hızlı rahatlama sağlamak için kullanılır. bazı hastalarda düzenli kullanımı da gerekebilir, ancak çoğunlukla kriz anlarında “kurtarıcı ilaç” olarak tercih edilir.

ventolin kullanımından önce inhaler cihazının doğru şekilde kullanılması büyük önem taşır. yanlış kullanım, ilacın etkinliğini azaltabilir. bu nedenle cihazın kullanımı konusunda doktor veya eczacıdan eğitim almak faydalıdır. ilacın etkisi genellikle dakikalar içinde başlar ve birkaç saat sürebilir.

yan etkiler arasında titreme, çarpıntı, baş ağrısı ve nadiren sinirlilik hali görülebilir. bu etkiler çoğunlukla hafif şiddettedir ve kısa sürede kaybolur. eğer nefes darlığı artar veya ilaç kullanımına rağmen rahatlama sağlanamıyorsa, mutlaka doktora başvurulmalıdır.

ventolin’in bilinçsiz ve aşırı kullanımı kalp üzerinde olumsuz etkilere yol açabileceği için sadece doktor önerisi doğrultusunda ve belirtilen dozlarda kullanılmalıdır. özellikle kalp hastalığı olan kişilerde ventolin kullanımı konusunda ekstra dikkatli olunmalıdır.

2025 yılı itibarıyla üniversiteye giriş sisteminde önemli yapısal düzenlemeler hayata geçirildi. bu yeni düzenlemeler, öğrencilerin sınavlara hazırlanma şeklini ve sınavdan beklentilerini doğrudan etkiliyor. sınavın genel yapısı korunmuş olsa da, soru türleri ve uygulanma şekliyle ilgili bazı köklü değişiklikler dikkat çekiyor.

işte 2025 yılında üniversite sınav sisteminde yapılan başlıca değişiklikler:
- açık uçlu sorular eklendi: artık sınavın belirli bölümlerinde öğrencilerden kısa yanıtlar yazmaları bekleniyor. bu sayede yalnızca bilgiyi bilmek değil, anlatabilmek de önemli hale geldi.
- yorumlama ve analiz sorularının sayısı artırıldı: ezberden uzak, anlamaya ve bağlantı kurmaya dayalı sorular öne çıktı.
- dijital sınav altyapısı test edilmeye başlandı: pilot okullarda yapılan dijital sınav uygulamaları, gelecekte online sınav sistemine geçileceğinin sinyalini veriyor.
- puanlama sisteminde mikro düzeltmeler yapıldı: bazı testlerin katsayıları değiştirildi ve eşit ağırlık öğrencileri için yeni bir denge sağlandı.
- deneme sınavlarında merkezi havuz sistemi uygulanıyor: öğrencilere verilen örnek sorular ve deneme sınavları artık mernis’e bağlı e-sınav sisteminden temin ediliyor.
- yıl içinde birden fazla sınav uygulaması konuşuluyor: her ne kadar henüz resmileşmese de yılda birden fazla sınav yapılabileceği tartışmaları ciddi şekilde gündemde.

bu düzenlemeler, öğrenciler kadar öğretmenlerin ve ailelerin de adaptasyon sürecini yeniden değerlendirmesini gerektiriyor. uzmanlar, sistemin olumlu sonuçlar doğurabileceğini ancak bu geçişin sağlıklı olabilmesi için destekleyici rehberlik çalışmalarının şart olduğunu belirtiyor.

2020 yılının temmuz ayında muğla’da yaşanan pınar gültekin cinayeti, türkiye’de kadın cinayetleri konusunda bardağı taşıran olaylardan biri oldu. 27 yaşındaki üniversite öğrencisi pınar, eski erkek arkadaşı cemal metin avcı tarafından önce darp edildi, ardından boğularak öldürüldü. katil, cesedi yok etmek için varile koyup üzerine beton döktü.

pınar’ın kaybolduğuna dair ailesi tarafından yapılan başvurudan sonra başlatılan aramalar sonucunda cesedi ormanlık alanda bulundu. gözaltına alınan katil, ifadesinde cinayeti kıskançlık nedeniyle işlediğini itiraf etti. olayın detayları ortaya çıktıkça kamuoyunun öfkesi çığ gibi büyüdü.

dava süreci de en az cinayet kadar tartışmalıydı. katilin ailesi ve kardeşi de delilleri gizleme suçlamasıyla yargılandı. ilk etapta ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmişti, ancak daha sonra cezada indirim yapılması tepkileri daha da artırdı. pınar’ın ailesi karara isyan etti ve toplumda “adalet yerini bulmadı” görüşü yaygınlaştı.

bu cinayet, kadınların hayatlarının bir anlık öfkeyle nasıl sona erdirilebildiğini ve yasaların bu konuda ne kadar yetersiz kaldığını bir kez daha gösterdi. pınar gültekin’in ismi, artık sadece bir kayıp değil, bir sembol. adalet, sadece mahkemelerde değil, toplumun vicdanında da aranıyor.

çukurova üniversitesi gazetecilik bölümü öğrencisi azra gülendam haytaoğlu, 2021 yılının temmuz ayında kaybolduktan günler sonra antalya’da vahşice öldürülmüş halde bulundu. henüz 21 yaşındaydı. ailesi, arkadaşları ve onu sosyal medyada tanıyan binlerce insan için bu haber yıkım gibiydi.

azra, bir süredir psikolojik olarak zor bir dönemden geçiyordu ve sosyal medya üzerinden iletişime geçtiği bir kişiyle yardım amacıyla görüşmüştü. gazeteci olduğunu söyleyen bu adam, onu kandırarak evine davet etti. ardından boğarak öldürdü ve cesedini parçalayıp valizle ormanlık alana taşıdı. cinayet itirafı geldikten sonra azra’nın bulunmayan parçaları polisler tarafından tespit edildi.

cinayet sonrası kamuoyunda büyük bir öfke dalgası yükseldi. azra’nın ismi, kadın cinayetlerinin sembol isimlerinden biri haline geldi. sosyal medyada günlerce #azragülendamhaytaoğlu etiketiyle adalet çağrıları yapıldı. onun hikayesi, “yardım istemek” gibi insani bir eylemin bile kadınlar için nasıl ölümcül bir riske dönüşebildiğini gösterdi.

bu olay, kadınların en temel hakları olan güvenli yaşama hakkının nasıl gasp edildiğini gözler önüne serdi. azra, bir üniversite öğrencisiydi, hayalleri vardı, yaşamak istiyordu. ama bu ülkenin karanlık gerçeklerinden biri, onun da hayatını çaldı.

2024’ün mayıs ayında, manisa’da yaşanan bir olay tüm ülkenin yüreğini yaktı. 20 yaşındaki üniversite öğrencisi ata emre akman, geçimini sağlamak için motokuryelik yapıyordu. sıradan bir akşam, sipariş tesliminden dönerken sokakta yürürken tanımadığı bir kişinin saldırısına uğradı. elindeki bıçakla üzerine yürüyen saldırgan, ata emre’yi defalarca bıçakladı. çevredeki vatandaşların müdahalesine rağmen genç kurye olay yerinde hayatını kaybetti.

bu olay, hem şiddetin sokaklarda ne denli pervasız hale geldiğini hem de gençlerin güvenliğinin her geçen gün daha fazla tehdit altında olduğunu bir kez daha ortaya koydu. olay sonrası sosyal medyada büyük bir öfke patlaması yaşandı. #ataemreakman etiketiyle binlerce kişi hem acısını paylaştı hem de adalet çağrısında bulundu. çok sayıda vatandaş, kurye mesleğinin zorluklarına dikkat çekti ve güvenlik önlemlerinin artırılması gerektiğini dile getirdi.

cinayeti işlediği belirtilen şahsın daha önce de sabıkalı olduğu iddia edilirken, gözaltına alındıktan sonra tutuklandığı açıklandı. ancak toplumun büyük bir kesimi bu tür olayların sadece tutuklamalarla değil, önleyici adımlarla engellenebileceğini savunuyor. özellikle gençlerin daha güvende olacağı, çalışma şartlarının iyileştirileceği bir ortamın gerekliliği tekrar gündeme geldi.

ata emre akman, ardında büyük bir boşluk bıraktı. ailesi, arkadaşları ve onu tanımayan binlerce insan, genç yaşta hayattan koparılmasını unutmadı. ismi, motokuryelerin sembolü haline geldi ve birçok şehirde onun anısına yürüyüşler düzenlendi. bu olay, sadece bir cinayet değil, toplumun adalet, güvenlik ve empati duygusuna da ayna tuttu.

2025 yılının ocak ayında, istanbul’un kadıköy ilçesinde yaşanan bir saldırı, hem kamuoyunu hem de sosyal medyayı derinden sarstı. 14 yaşındaki mattia ahmet minguzzi, salı pazarı yakınlarında, yaşıtı olan iki çocuk tarafından acımasızca bıçaklandı. olay yerinde beş kez bıçaklandığı belirtilen minguzzi, ağır yaralı olarak hastaneye kaldırıldı ancak günler süren yaşam mücadelesinin ardından 9 şubat 2025’te hayatını kaybetti.

güvenlik kameralarına yansıyan görüntüler, olayın vahametini gözler önüne serdi. saldırının ardından toplumun her kesiminden tepki geldi. özellikle saldırganların çocuk yaşta olması, çocuk suçluluğu meselesini tekrar gündeme taşıdı. sosyal medyada binlerce kişi, “mattia için adalet” etiketiyle paylaşım yaptı.

adli süreç de dikkatle izleniyor. saldırganların 15 ve 16 yaşlarında olması, cezai ehliyet konusunu gündeme getirdi. mevcut türk ceza kanunu, 18 yaş altı failler için yaş indirimi öngörüyor. bu durum ise birçok kişinin tepkisini çekti. minguzzi’nin ailesi ve kamuoyunun büyük bir bölümü, faillerin en ağır cezayı alması gerektiğini savunuyor.

olayın yankıları sadece türkiye ile sınırlı kalmadı. mattia ahmet minguzzi’nin italyan vatandaşı olması nedeniyle italya’dan da birçok gazeteci ve insan hakları savunucusu olayı takip etmeye başladı. cenazesi, ailesinin isteği üzerine italya’ya gönderilmeden önce bahçelievler’de defnedildi. ancak ilerleyen günlerde mezarının tahrip edilmesi ve ailenin tehdit edilmesi gibi olaylar da yaşandı.

bu cinayet, çocuklar arasında artan şiddeti ve toplumsal huzursuzluğu gözler önüne serdi. birçok kişi, eğitimdeki boşluklar, aile içi iletişim eksiklikleri ve sosyal çevrenin etkisi gibi faktörlerin bu tür olaylara zemin hazırladığını savunuyor. bazı milletvekilleri meclis araştırma önergesi sundu, çeşitli kurumlar ise çocuk suçluluğuna karşı daha etkin politikalar geliştirilmesi gerektiğini vurguladı.

mattia ahmet minguzzi’nin hayatı, türkiye’de çocuk güvenliği ve adalet sistemi üzerine derin sorular bıraktı. dava süreci devam ederken, kamuoyu sürecin adil, şeffaf ve çocukların da korunacağı bir şekilde yürütülmesini bekliyor.

gelişen teknolojiyle birlikte ses sistemleri de büyük bir evrim geçirdi ve dolby atmos, bu dönüşümün en önemli yeniliklerinden biri olarak karşımıza çıktı. geleneksel surround ses sistemlerinden farklı olarak, 3 boyutlu ve objeye dayalı bir ses deneyimi sunan dolby atmos, hem sinema hem de müzik dünyasında devrim yaratan bir teknoloji olarak kabul ediliyor. günümüzde birçok film, dizi, oyun ve müzik prodüksiyonu dolby atmos destekli olarak hazırlanıyor ve kullanıcılara çok daha gerçekçi bir ses deneyimi sunuyor.

dolby atmos, sesleri belirli bir kanala sıkıştırmak yerine, her bir sesi bağımsız bir obje olarak işleyerek mekanda serbestçe hareket ettiren bir ses teknolojisidir. geleneksel 5.1 veya 7.1 surround sistemlerinde ses kanalları sabitken, dolby atmos seslerin yukarıdan, yanlardan veya önden gelmesini sağlayarak gerçek bir 360 derece ses deneyimi sunar.

bu teknoloji sayesinde, bir aksiyon filmi izlerken uçakların gerçekten başınızın üzerinden geçtiğini, yağmur damlalarının odanın dört bir yanına düştüğünü veya bir oyun oynarken düşmanın hangi yönden yaklaştığını daha net bir şekilde duyabilirsiniz. dolby atmos’un en büyük farkı, tavan hoparlörleri veya yukarıya doğru ses yansıtan hoparlörler kullanarak dikey ses kanalları oluşturmasıdır. böylece ses, sadece etrafınızda değil, aynı zamanda yukarıdan da geliyor gibi hissedilir.

dolby atmos’un geleneksel ses sistemlerine göre sunduğu en büyük avantajlar şunlardır:
• 3d ses deneyimi: sesi yalnızca sağdan ve soldan değil, yukarıdan ve aşağıdan da hissettiren bir teknoloji sunar.
• dinamik ses objeleri: belirli sesler, sahnedeki hareketlere uyum sağlayarak daha doğal bir duyum oluşturur.
• her ortamda üstün performans: büyük sinema salonlarından, küçük odalara kadar her alanda etkili bir ses deneyimi sağlar.
• ev sinema sistemleri ve kulaklıklarla uyumlu: dolby atmos, yalnızca büyük sinema salonlarına özel değildir. ev sinema sistemleri, oyun konsolları, akıllı televizyonlar, kulaklıklar ve mobil cihazlarla da uyumludur.

sidney govou, fransız futbolunun en yetenekli ve dinamik kanat oyuncularından biri olarak tanınır. hızı, top tekniği ve skora katkı sağlayan oyun tarzıyla özellikle olympique lyon forması altında gösterdiği performansla adını duyurmuştur. 27 temmuz 1979’da fransa’nın le puy-en-velay kentinde doğan govou, genç yaşta yeteneğiyle dikkat çekmiş ve profesyonel kariyerine lyon altyapısında başlamıştır.

sidney govou, olympique lyon formasıyla en parlak dönemini geçirdi. 1999 yılında a takıma yükselen govou, kısa sürede takımın değişmez oyuncularından biri haline geldi. lyon’un 2000’li yılların başından itibaren fransa lig 1’de gösterdiği dominasyonun en önemli parçalarından biri oldu.

govou, 2001 ile 2008 yılları arasında lyon’un üst üste kazandığı 7 lig şampiyonluğunda büyük pay sahibi oldu. takımın sağ kanadında oynayan govou, sadece süratiyle değil, aynı zamanda attığı kritik gollerle de lyon taraftarlarının sevgisini kazandı. özellikle büyük maçlarda gösterdiği performans ve baskı altında dahi sergilediği özgüvenli oyunuyla dikkat çekti.

2006 yılında, lyon’un real madrid’i şampiyonlar ligi grup aşamasında santiago bernabéu’da 3-0 mağlup ettiği maçta govou, maçın yıldızlarından biri olmuş ve futbol dünyasında geniş yankı uyandırmıştı.

sidney govou, fransa milli takımı formasıyla da önemli başarılara imza attı. fransa’nın 2004 avrupa şampiyonası ve 2006 fifa dünya kupası kadrosunda yer aldı. özellikle 2006 dünya kupası’nda fransa’nın finale kadar yükseldiği süreçte zaman zaman sahneye çıkan govou, takıma önemli katkılar sağladı. zinedine zidane ve thierry henry gibi yıldızlarla birlikte oynaması, onun tecrübe kazanmasını sağladı.

2008 avrupa şampiyonası’nda da fransa milli takımında yer alan govou, uluslararası arenada dikkat çeken oyunculardan biri olmayı sürdürdü. her ne kadar fransa, 2006 dünya kupası’nda finale çıksa da govou, kulüp kariyerinde olduğu kadar milli takımda istikrarlı bir performans sergileyemedi.

2010 yılında lyon’dan ayrılan govou, yunanistan süper ligi ekiplerinden panathinaikos’a transfer oldu. burada bir sezon boyunca forma giydi, ancak eski formunu yakalayamadı. ardından fransa lig 1’e geri dönerek evian thonon gaillard takımına transfer oldu.

2013 yılında futbola veda etmeye hazırlanan govou, birkaç sezon alt liglerde oynadıktan sonra kariyerini noktaladı. futbolculuk sonrası döneminde zaman zaman yorumculuk yaptı ve fransız futboluyla ilgili analizler sundu.

sidney govou, fransa futbolunda kanat oyuncularının önemini gösteren isimlerden biri olarak hatırlanır. hızı, top sürme yeteneği ve büyük maçlardaki etkili performansıyla tanınan govou, aynı zamanda güçlü fiziğiyle de rakip savunmalara zor anlar yaşatan bir oyuncuydu.

govou’nun en büyük özellikleri şunlardı:
• yüksek hız ve çeviklik
• top kontrolü ve adam eksiltme becerisi
• baskı altında soğukkanlılık
• büyük maçlarda kritik goller atma yeteneği

her ne kadar dünya futbolunun en büyük süperstarlarından biri olmasa da, fransa lig 1’de ve olympique lyon’da unutulmaz bir figür olarak hafızalarda yer etti. fransız futbolu denildiğinde, özellikle lyon’un altın çağını hatırlayanlar için govou, kulübün efsane isimlerinden biri olarak anılmaya devam ediyor.

fetullah gülen hareketi, dini ve eğitim odaklı bir cemaat olarak başlayıp zaman içinde küresel ölçekte siyasi, ekonomik ve toplumsal etkileri olan bir yapıya dönüşmüştür. özellikle 1980’lerden sonra eğitim, medya, finans ve bürokrasi gibi alanlarda büyük bir örgütlenme gerçekleştiren bu hareket, 2016 yılındaki darbe girişiminin ardından türkiye’de terör örgütü olarak ilan edilmiş ve büyük bir tasfiye sürecine girmiştir. bu yazıda, hareketin doğuşu, gelişimi, yükselişi ve çöküş sürecine kadar olan dönemi ele alacağız.

hareketin doğuşu ve ilk yılları (1960-1980)
fetullah gülen, 1941 yılında erzurum’da doğmuş ve genç yaşlardan itibaren din eğitimi almıştır. 1960’lı yıllarda izmir’de vaizlik yaptığı dönemde, islamcı fikirleri öne çıkaran ve özellikle eğitim yoluyla toplumsal dönüşümü amaçlayan bir cemaat oluşturmaya başladı. bu dönemde ışık evleri adı verilen öğrenci yurtları ve dershaneler, hareketin ilk kurumsal yapılarından biri haline geldi. bu yapılanma, nurculuk hareketinin bazı kollarından etkilenerek şekillenmiş, ancak zamanla bağımsız bir organizasyona dönüşmüştür.

1980-2000: büyüme ve kurumsallaşma süreci
1980 askeri darbesi sonrası türkiye’de islamcı hareketlerin önü açılırken, fetullah gülen hareketi de bu süreçten faydalanarak eğitim alanındaki faaliyetlerini hızlandırdı. 1980’lerin sonlarından itibaren cemaat, özel okullar, dershaneler ve vakıflar aracılığıyla eğitim sektöründe etkisini artırdı. samanyolu tv, zaman gazetesi ve diğer medya kuruluşları, bu dönemde gülen hareketinin kamuoyundaki gücünü artıran önemli unsurlar oldu.

bu süreçte, hareket uluslararası alana açılarak orta asya, afrika, balkanlar ve amerika gibi birçok bölgede okullar açtı. özellikle eski sovyet ülkelerinde açılan okullar, hareketin küresel etkisini artırmasına yardımcı oldu. hareket, eğitime yaptığı yatırımlarla “ılımlı islam” söylemi üzerinden batılı ülkelerle de yakın ilişkiler kurdu.

2000-2013: siyasi ve bürokratik güçlenme
ak parti’nin 2002’de iktidara gelmesiyle birlikte, fetullah gülen hareketi ile hükümet arasında stratejik bir ittifak oluştu. bu dönemde hareket, özellikle emniyet, yargı ve bürokrasi içinde güçlü bir örgütlenmeye gitti. 2010 referandumu sonrası yargıdaki etkisini artıran yapı, devlet içinde önemli pozisyonlar elde etti.

2013 yılına kadar süren bu ittifak, 17-25 aralık 2013 operasyonları ile bozuldu. yolsuzluk iddialarıyla hükümete yönelik soruşturmalar başlatan gülen hareketine bağlı yargı ve emniyet mensupları, ak parti hükümeti tarafından bir darbe girişimi olarak değerlendirildi. bu olaylardan sonra, hareketin devlet içindeki yapılanmasıyla ilgili büyük bir tasfiye süreci başladı.

2016 darbe girişimi ve sonrasında yaşananlar
15 temmuz 2016’da gerçekleşen başarısız darbe girişimi, fetullah gülen hareketinin en büyük kırılma noktalarından biri oldu. türk hükümeti, darbenin fetullahçı yapılanma tarafından organize edildiğini belirterek, hareketi fetullahçı terör örgütü olarak tanımladı. darbe girişimi sonrasında:
• hareketin türkiye’deki okulları, medya kuruluşları ve dernekleri kapatıldı,
• binlerce kişi gözaltına alındı veya kamudan ihraç edildi,
• birçok üyesi yurt dışına kaçarak avrupa ve abd gibi ülkelere sığındı.

darbeden sonra fetullah gülen, abd’de yaşamaya devam ederken, türkiye hareketin iadesini talep etti. ancak abd ile türkiye arasında bu konuda herhangi bir adım atılmadı.

günümüzde fetullah gülen hareketi
türkiye’de büyük ölçüde tasfiye edilen hareket, günümüzde yurt dışındaki faaliyetlerine ağırlık vermiştir. özellikle abd, avrupa, afrika ve asya’daki eğitim kurumları üzerinden faaliyetlerini sürdürmektedir. bazı ülkelerde okulları kapatılmış veya türkiye’nin talepleri doğrultusunda devredilmiştir. ancak batı ülkelerinde faaliyetlerine devam eden hareket, “insan hakları ihlalleri” söylemi üzerinden türkiye’ye yönelik eleştirilerde bulunmaya devam etmektedir.

fetullah gülen hareketi, türkiye’deki varlığını büyük ölçüde kaybetmiş olsa da, özellikle medya ve lobicilik faaliyetleriyle uluslararası alanda etkisini sürdürmeye çalışmaktadır. ancak türkiye’deki etkisi 2016 sonrası dönemde tamamen azalmış ve hareket büyük ölçüde dağılmıştır.

fetullah gülen hareketi, dini bir cemaat olarak başlayan, ancak zamanla devlet içinde güçlü bir yapılanmaya dönüşen ve 2016 darbe girişimiyle büyük bir kırılma yaşayan bir yapı olarak tarihe geçmiştir. hareket, yıllarca eğitim, medya ve ekonomi alanlarında etkili olmuş, ancak siyasi süreçler nedeniyle türkiye’deki gücünü kaybetmiştir. günümüzde uluslararası alanda faaliyet göstermeye devam etse de, türkiye’de bir dönem sahip olduğu etkiyi yeniden kazanması mümkün görünmemektedir.

türkiye, aktif fay hatları üzerinde yer alan bir ülke olduğu için depremler, en büyük doğal afet risklerinden biri olarak öne çıkmaktadır. tarih boyunca büyük depremlerle sarsılan türkiye’de, yapı güvenliği ve denetim mekanizmalarının yeterliliği sürekli tartışma konusu olmuştur. özellikle 1999 marmara depremi ve 2023 kahramanmaraş depremleri, yapı denetim sisteminin ne kadar kritik olduğunu acı bir şekilde göstermiştir.

deprem bölgelerinde yapı denetim sisteminin etkinliği, can ve mal kayıplarını önlemek açısından hayati önem taşır. binaların sağlam ve depreme dayanıklı inşa edilmesi, yalnızca proje aşamasında değil, inşaat sürecinin her aşamasında sıkı bir denetimden geçmesini gerektirir. denetim eksikliği veya kağıt üzerinde yapılan kontrol süreçleri, zayıf malzeme kullanımı, eksik mühendislik hesaplamaları ve düşük inşaat kalitesi gibi sorunlara yol açarak, binaların depreme karşı dirençsiz olmasına neden olabilir.

yapı denetimleri sayesinde:
• projelerin yürürlükteki deprem yönetmeliğine uygun olup olmadığı kontrol edilir,
• kullanılan malzemelerin dayanıklılığı ve kalite standartlarına uygunluğu denetlenir,
• zemin etüdü yapılarak, binanın inşa edileceği bölgenin risk durumu belirlenir,
• ruhsatsız veya kaçak yapılaşmanın önüne geçilir,
• müteahhitlerin ve mühendislerin sorumlulukları çerçevesinde daha titiz çalışması sağlanır.

türkiye’de yapı güvenliği konusunda en önemli düzenleme, türkiye bina deprem yönetmeliği’dir. 2018 yılında güncellenen bu yönetmelik, binaların deprem etkilerine karşı nasıl tasarlanması gerektiğini, zemin özelliklerini, malzeme kalitesini ve yapı sistemlerini detaylı bir şekilde ele almaktadır. ayrıca, 2001 yılında yürürlüğe giren yapı denetim kanunu ile yeni yapılan binaların, bağımsız denetim firmaları tarafından incelenmesi zorunlu hale getirilmiştir.

ancak, bu standartların uygulanması konusunda ciddi eksiklikler yaşanmaktadır. özellikle kaçak yapılaşma, düşük maliyetli ve kalitesiz inşaat malzemelerinin kullanımı, denetim mekanizmalarındaki yetersizlikler ve bazı inşaat firmalarının sorumluluklarını yerine getirmemesi, türkiye’de yapı güvenliği konusunda büyük riskler oluşturmaktadır. 2023 kahramanmaraş depremlerinde birçok yeni binanın dahi yıkılmış olması, denetim sisteminin sahada ne kadar etkin olduğu konusunda büyük soru işaretleri doğurmuştur.

yapı güvenliğini artırmak için öneriler
• denetim süreçlerinin sıkılaştırılması: yapı denetim firmalarının bağımsız hareket etmesi sağlanmalı, yetersiz denetim yapan firmalara ciddi yaptırımlar uygulanmalıdır.
• malzeme kalitesinin artırılması: inşaat sektöründe kullanılan beton, demir ve diğer malzemelerin düzenli olarak test edilmesi ve denetim süreçlerinin şeffaf olması gerekmektedir.
• imar aflarının sonlandırılması: deprem riski yüksek olan türkiye’de kaçak yapıların yasallaştırılması, büyük bir güvenlik sorunu yaratmaktadır. bu nedenle, imar afları yerine güçlendirme projelerine ağırlık verilmelidir.
• bilinçlendirme çalışmaları: müteahhitler, mühendisler, belediye yetkilileri ve halk, depreme dayanıklı yapılaşma konusunda daha bilinçli hale getirilmelidir.
• riskli yapıların tespit edilmesi ve güçlendirilmesi: eski binaların deprem performans analizleri yapılarak, güçlendirme çalışmaları hayata geçirilmelidir.

türkiye gibi deprem riski yüksek olan bir ülkede, yapı güvenliği ve denetim süreçleri hayat kurtarıcı bir öneme sahiptir. mevcut yönetmelikler yeterli olsa da, uygulamada yaşanan aksaklıklar ve denetim süreçlerindeki eksiklikler, her büyük depremde yeniden gündeme gelmektedir. uzun vadede, yapı denetim mekanizmalarının daha şeffaf ve sıkı hale getirilmesi, kalitesiz inşaatların önüne geçilmesi ve toplumun bu konuda bilinçlendirilmesi, depreme karşı daha güvenli şehirler oluşturmanın en önemli adımları olacaktır.

son yıllarda türkiye’de gıda fiyatlarında yaşanan keskin artış, yaşam maliyetini önemli ölçüde yükseltmiş durumda. enflasyon, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, tarım üretiminde yaşanan sorunlar ve küresel ekonomik krizler, gıda fiyatlarının yükselmesine neden olan başlıca faktörler arasında yer alıyor. özellikle temel gıda ürünleri olan ekmek, süt, yumurta, et ve sebze-meyve fiyatlarında görülen artışlar, dar ve orta gelirli vatandaşların alım gücünü ciddi şekilde düşürdü.

gıda fiyatlarındaki artış, tüketicilerin bütçelerini zorlamanın yanı sıra, restoranlar, marketler ve gıda sektörüne bağlı diğer işletmelerin de maliyetlerini artırıyor. bu durum, sadece bireysel haneleri değil, aynı zamanda küçük ve orta ölçekli işletmeleri de olumsuz etkiliyor. fiyatların sürekli yükselmesi, tüketicilerin daha ucuz ve düşük kaliteli ürünlere yönelmesine neden olurken, sağlıklı ve dengeli beslenme imkanlarını da kısıtlıyor. özellikle düşük gelirli haneler, protein ve vitamin açısından zengin gıdalara erişimde zorlanırken, temel ihtiyaçlarını bile karşılamakta güçlük çekiyor.

türkiye’de gıda fiyatlarındaki artışın temel nedenlerinden biri de tarım ve hayvancılık sektörlerinde yaşanan yapısal sorunlardır. üretim maliyetlerinin yüksek olması, çiftçilerin ve üreticilerin zorlanmasına, dolayısıyla da üretimin azalmasına yol açıyor. gübre, mazot ve yem fiyatlarının yükselmesiyle birlikte çiftçiler üretimi azaltırken, ithalata olan bağımlılık artıyor. ithal edilen tarım ürünleri ise döviz kurlarına bağlı olduğu için, fiyatlardaki dalgalanma tüketiciye doğrudan yansıyor.

gıda enflasyonunun türkiye’de yaşam maliyetine etkisi oldukça derin. kira, ulaşım ve enerji maliyetlerindeki artışlarla birleştiğinde, vatandaşların gelirlerinin büyük bir kısmı temel ihtiyaçlara harcanıyor. özellikle büyük şehirlerde yaşayanlar için yaşam maliyeti daha da ağır hale gelirken, birçok insan sosyal harcamalarını kısmak, tasarrufa yönelmek ve daha düşük standartlarda yaşamak zorunda kalıyor. bu durum, hem bireylerin refah seviyesini düşürüyor hem de ekonomik büyüme açısından tüketici harcamalarının daralmasına neden oluyor.

türkiye’de gıda fiyatlarındaki artışın kontrol altına alınabilmesi için tarım politikalarının yeniden gözden geçirilmesi, üreticiye desteklerin artırılması ve tedarik zincirindeki maliyetlerin düşürülmesi gerekiyor. aksi takdirde, gıda enflasyonu uzun vadede toplumun büyük bir kesimi için yaşam standartlarını ciddi şekilde düşürmeye devam edecek.

michael essien, güçlü fiziği, olağanüstü çalışkanlığı ve çok yönlü oyun tarzıyla modern futbolun en iyi orta saha oyuncularından biri olarak kabul edilir. 3 aralık 1982’de gana’nın accra kentinde doğan essien, genç yaşlardan itibaren futbol yeteneğiyle dikkat çekti. profesyonel kariyerine fransa’nın bastia kulübünde başladı ve burada kısa sürede yükselişe geçti. 2003 yılında olympique lyon’a transfer olmasıyla birlikte avrupa futbolunun en önemli orta saha oyuncularından biri haline geldi. lyon formasıyla fransa lig 1’de üst üste iki kez şampiyonluk yaşadı ve takımın en önemli oyuncularından biri oldu.

2005 yılında chelsea’ye transfer olan essien, premier league’de de kendini kanıtladı. chelsea formasıyla yıllarca orta sahada dinamo görevi gören essien, hem defansif hem de hücum yönüyle takıma büyük katkı sağladı. özellikle uzun mesafeden attığı goller ve sert şutlarıyla tanınan essien, aynı zamanda fizik gücü ve mücadeleci yapısıyla rakip orta sahalara karşı büyük bir avantaj sağlıyordu. chelsea ile premier league, fa cup, efl cup ve 2011-12 sezonunda uefa şampiyonlar ligi şampiyonlukları yaşadı.

chelsea’den ayrıldıktan sonra essien, real madrid’e kiralık olarak gitti ve burada eski hocası jose mourinho ile tekrar çalışma fırsatı buldu. ardından milan, panathinaikos ve endonezya ekibi persib bandung gibi takımlarda forma giydi. kariyerinin ilerleyen dönemlerinde yaşadığı sakatlıklar nedeniyle fiziksel olarak eski temposunu yakalayamasa da, essien futbol zekası ve tecrübesiyle sahada etkili olmaya devam etti.

gana milli takımı’nda da uzun yıllar görev yapan essien, 2006 ve 2010 fifa dünya kupalarında oynadı ve ülkesini uluslararası arenada başarıyla temsil etti. orta sahadaki sağlam duruşu ve liderlik özellikleriyle gana futbolunun en önemli oyuncularından biri olarak anıldı.

michael essien, futbolculuk kariyerini noktaladıktan sonra antrenörlük yapmaya başladı. genç futbolculara rehberlik eden ve tecrübelerini aktaran essien, futbol dünyasında sadece oyuncu olarak değil, mentör ve teknik adam olarak da etkili bir figür olmaya devam ediyor.

olympique lyon, fransa futbolunun en köklü ve başarılı kulüplerinden biri olarak kabul edilir. 1950 yılında resmi olarak kurulan kulüp, özellikle 2000’li yıllarda lig 1’de gösterdiği üstün performans ile fransa futbolunun en güçlü takımları arasına girmiştir. “les gones” (genç çocuklar) lakabıyla anılan lyon, hem altyapısından yetiştirdiği yıldız oyuncularla hem de kazandığı kupalarla avrupa futboluna damgasını vurmuştur.

kulüp, uzun yıllar boyunca fransa lig 1’de orta sıralarda mücadele ederken, 2001-02 sezonunda tarihindeki ilk lig şampiyonluğunu kazandı. bu başarı, bir dönemin başlangıcı oldu ve olympique lyon, 2001 ile 2008 yılları arasında üst üste 7 kez lig şampiyonu olarak fransa futboluna damgasını vurdu. bu dönemde juninho pernambucano, karim benzema, florent malouda, michael essien ve sidney govou gibi dünya çapında oyuncular takımda yer aldı. özellikle juninho’nun serbest vuruş ustalığı ve benzema’nın forvette gösterdiği üstün performans, lyon’u fransa’nın en büyük futbol gücü haline getirdi.

lyon, uluslararası alanda da etkileyici performanslar sergiledi. uefa şampiyonlar ligi’nde çeyrek final ve yarı final gibi önemli başarılar elde eden kulüp, 2009-10 sezonunda turnuvada yarı finale yükselerek büyük bir sürprize imza attı. lig 1’de psg’nin son yıllardaki dominasyonuna rağmen, lyon fransa kupası ve süper kupa gibi organizasyonlarda da varlık göstermeye devam etti.

kulüp, sadece saha içindeki başarılarıyla değil, altyapısından çıkardığı dünya yıldızlarıyla da tanınmaktadır. karim benzema, corentin tolisso, nabil fekir ve alexandre lacazette gibi futbolcular, lyon’un akademisinden yetişerek avrupa’nın en büyük liglerinde oynamış ve büyük transferler gerçekleştirmiştir. lyon’un genç yeteneklere verdiği önem, kulübü fransa futbolunun en iyi oyuncu fabrikalarından biri haline getirmiştir.

günümüzde lyon, fransa lig 1’de rekabetçi yapısını korurken, avrupa kupalarında da kendine yer bulmaya çalışmaktadır. maçlarını 59.000 kişilik groupama stadium’da oynayan kulüp, tutkulu taraftarları ve modern futbol anlayışıyla fransa’nın en büyük futbol markalarından biri olmaya devam etmektedir. lyon, geçmişteki şampiyonluk günlerine dönmeyi hedeflerken, altyapısından yetiştirdiği genç yeteneklerle geleceğe umutla bakmaktadır.

karim benzema, modern futbolun en komple ve en etkili forvetlerinden biri olarak kabul edilir. 19 aralık 1987’de fransa’nın lyon kentinde doğan benzema, futbol kariyerine olympique lyon altyapısında başladı. genç yaşta gösterdiği üstün performans sayesinde hızla lyon’un a takımına yükseldi ve kısa sürede fransa lig 1’in en yetenekli oyuncularından biri haline geldi. lyon formasıyla kazandığı lig şampiyonlukları ve golcülüğü sayesinde avrupa’nın dev kulüplerinin ilgisini çekti.

2009 yılında real madrid’e transfer olan benzema, buradaki ilk yıllarında büyük baskı altında oynadı. cristiano ronaldo’nun takımın ana golcüsü olması nedeniyle zaman zaman geri planda kaldı, ancak oyun zekası, pas yeteneği ve çok yönlü forvet özellikleriyle takımın değişmez oyuncularından biri haline geldi. özellikle ronaldo’nun 2018 yılında takımdan ayrılmasının ardından, real madrid’in hücum hattında liderlik rolünü üstlendi. bitiriciliği, top saklama yeteneği ve asistleriyle modern futbolun en değerli forvetlerinden biri olarak kabul edildi.

benzema, real madrid ile sayısız başarıya imza attı. uefa şampiyonlar ligi’nde 5 kez şampiyonluk yaşarken, la liga’da da birçok kez zirveye çıktı. özellikle 2021-22 sezonunda, real madrid’in hem la liga’yı hem de uefa şampiyonlar ligi’ni kazanmasında büyük rol oynadı ve sezon boyunca attığı kritik gollerle ballon d’or ödülünü kazandı. böylece futbol dünyasının en prestijli bireysel ödüllerinden birine sahip olarak kariyerini taçlandırdı.

fransa milli takımı ile de önemli başarılar elde eden benzema, genç yaşta milli takıma çağrılmış ve 2014 dünya kupası’nda etkileyici performans sergilemişti. ancak çeşitli nedenlerden dolayı uzun bir süre milli takımdan uzak kaldı. 2021 yılında tekrar fransa kadrosuna dahil oldu ve euro 2020’de sahaya çıktı. 2022 dünya kupası öncesinde sakatlık yaşaması nedeniyle turnuvaya katılamadı ve kısa süre sonra milli takıma veda etti.

2023 yılında real madrid’den ayrılarak suudi arabistan ligi ekiplerinden al-ittihad’a transfer oldu ve burada futbol kariyerine yeni bir sayfa açtı. benzema, kariyeri boyunca sadece bir golcü olarak değil, aynı zamanda takım oyununa katkı sağlayan komple bir forvet olarak tanındı. futbol sahasındaki liderliği, soğukkanlı bitiriciliği ve oyun zekasıyla modern futbolun en büyük oyuncularından biri olarak anılmaya devam ediyor.

sosyal anksiyete bozukluğu, bireyin sosyal ortamlarda yoğun kaygı, utanç veya rahatsızlık hissetmesine neden olan bir ruhsal rahatsızlıktır. çoğu insan zaman zaman sosyal ortamlarda heyecanlanabilir veya gergin hissedebilir, ancak sosyal anksiyete bozukluğu olan kişiler için bu duygu çok daha yoğun ve sürekli hale gelir. özellikle topluluk önünde konuşmak, yeni insanlarla tanışmak veya bir otorite figürüyle iletişim kurmak gibi durumlar, bu kişiler için aşırı kaygıya ve kaçınma davranışlarına yol açabilir.

bu bozukluk genellikle ergenlik döneminde başlar ve tedavi edilmezse yetişkinlikte de devam edebilir. kişinin günlük yaşamını olumsuz etkileyen bu rahatsızlık, iş, okul ve sosyal ilişkilerde zorluklara neden olabilir. sosyal anksiyetesi olan bireyler, başkalarının kendilerini eleştireceğini, küçük düşeceklerini veya hata yaparak mahcup olacaklarını düşünerek birçok sosyal ortamdan kaçınabilirler. bu kaçınma davranışları zamanla kişinin yalnızlaşmasına ve özgüven kaybına yol açabilir.

• kalabalık ortamlarda aşırı gerginlik ve stres
• başkalarının önünde konuşurken veya yemek yerken yoğun kaygı
• göz teması kurmaktan kaçınma
• el titremesi, terleme, kalp çarpıntısı gibi fiziksel belirtiler
• sosyal etkileşimlerden kaçınma veya mümkün olduğunca kısa tutma
• başkalarının yargılayacağını veya eleştireceğini düşünme

bu belirtiler hafif veya şiddetli olabilir ve kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. bazı insanlar yalnızca belirli sosyal durumlarda kaygı yaşarken, bazıları için bu durum genel olarak tüm sosyal etkileşimlerde kendini gösterebilir.

sosyal anksiyete bozukluğu, tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır ve kişiye özel tedavi planları ile önemli ölçüde iyileşme sağlanabilir. en yaygın tedavi yöntemleri şunlardır:
• bilişsel davranışçı terapi (bdt): kişinin olumsuz düşünce kalıplarını fark etmesini ve bunları değiştirmesini amaçlayan etkili bir terapi yöntemidir. kişinin kaygıyı azaltmasına ve daha sağlıklı başa çıkma stratejileri geliştirmesine yardımcı olur.
• ilaç tedavisi: ssri veya snri grubundaki antidepresanlar, sosyal anksiyete belirtilerini hafifletmek için kullanılabilir. beta blokerler de bazı fiziksel semptomları azaltmada yardımcı olabilir. ancak ilaç kullanımı mutlaka bir psikiyatristin gözetiminde olmalıdır.
• maruz bırakma terapisi: kişinin kaygı duyduğu sosyal durumlara yavaş yavaş alışmasını sağlayan bir tekniktir. birey, küçük adımlarla kaygı duyduğu ortamlarla yüzleşerek zamanla bu korkularını azaltabilir.
• gevşeme ve nefes egzersizleri: meditasyon, derin nefes alma teknikleri ve yoga gibi yöntemler, kişinin stres seviyesini düşürerek sosyal kaygıyı azaltabilir.

sosyal anksiyete ile başa çıkmak için günlük öneriler
• kaygı seviyeni gözlemle ve kendine meydan oku. olumsuz düşüncelerini sorgulayarak, sosyal ortamların düşündüğün kadar korkutucu olup olmadığını değerlendir.
• küçük adımlarla sosyal ortamlara gir. önce daha az stresli ortamlarda bulunarak yavaş yavaş kendini bu durumlara alıştırabilirsin.
• mükemmel olmaya çalışma. herkes zaman zaman hata yapabilir ve bu doğaldır. başkalarının da benzer kaygılar yaşadığını unutma.
• kendine iyi bak. sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve yeterli uyku kaygıyı azaltmada önemli rol oynar.

sosyal anksiyete bozukluğu, kişinin yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir, ancak doğru tedavi ve destekle bu sorun yönetilebilir. eğer sosyal kaygı nedeniyle yaşamında kısıtlamalar hissediyorsan, bir uzmandan yardım almak özgüvenini artırmak ve daha sağlıklı bir sosyal yaşam kurmak için önemli bir adım olabilir.

eslong, essitalopram etkin maddesi içeren bir antidepresan olup, selektif serotonin geri alım inhibitörleri grubuna dahildir. bu ilaç, beynin serotonin seviyesini artırarak depresyon ve anksiyete bozukluklarının belirtilerini hafifletmeye yardımcı olur. yaygın olarak majör depresyon, yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluk, obsesif kompulsif bozukluk ve sosyal anksiyete bozukluğu gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanılır. düzenli ve doktor kontrolünde kullanıldığında, kişinin ruh halini dengelemesine ve kaygı seviyesini düşürmesine yardımcı olabilir.

eslong genellikle günde bir kez alınır ve çoğu zaman sabah veya akşam tercih edilir. tablet, bir bardak su ile alınmalı ve çiğnenmeden yutulmalıdır. bazı hastalar için başlangıç dozu 10 mg olabilir, ancak tedavinin ilerleyen aşamalarında doktorun önerisine bağlı olarak 20 mg’a kadar çıkartılabilir. ilacın etkisini tam anlamıyla göstermesi birkaç hafta sürebilir, bu yüzden kullanıcıların sabırlı olması ve doktorun belirlediği süre boyunca tedaviye devam etmesi önemlidir.

her ilaçta olduğu gibi, eslong kullanımı sırasında da bazı yan etkiler ortaya çıkabilir. yaygın görülen yan etkiler arasında:
• mide bulantısı
• baş dönmesi
• uyku hali veya uykusuzluk
• ağız kuruluğu
• iştah değişiklikleri
• terleme artışı

bazı kişilerde cinsel istekte azalma veya mide rahatsızlıkları da görülebilir. nadir durumlarda, aşırı huzursuzluk, intihar düşünceleri veya serotonin sendromu gibi ciddi yan etkiler meydana gelebilir. böyle bir durumda vakit kaybetmeden bir doktora başvurulmalıdır.

• bu ilaç 18 yaş altındaki bireylerde doktor onayı olmadan kullanılmamalıdır.
• hamilelik veya emzirme döneminde kullanımı konusunda doktorla görüşülmelidir.
• alkol ile birlikte kullanılması önerilmez, çünkü yan etkileri artırabilir.
• mao inhibitörleri gibi diğer antidepresanlarla birlikte kullanılması ciddi etkileşimlere yol açabilir.
• ilacı aniden bırakmak bazı yoksunluk belirtilerine neden olabileceğinden, bırakma süreci doktor kontrolünde ve kademeli olarak yapılmalıdır.

eslong, depresyon ve anksiyete bozukluklarıyla mücadelede etkili bir ilaçtır. ancak, her antidepresan gibi, düzenli ve doktorun belirlediği şekilde kullanılması gerekmektedir. ilacın etkisini tam anlamıyla göstermesi birkaç hafta sürebileceği için hastaların sabırlı olması önemlidir. olası yan etkiler ve doz değişiklikleri konusunda mutlaka bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.

atletico mineiro, brezilya futbolunun en köklü ve başarılı kulüplerinden biri olarak bilinir. 25 mart 1908’de belo horizonte şehrinde kurulan kulüp, brezilya serie a’nın en önemli takımlarından biri olmuştur. “galo” (horoz) lakabıyla tanınan atletico mineiro, tutkulu taraftar grubu, güçlü futbol kültürü ve tarihi başarılarıyla brezilya futbolunun en büyük kulüplerinden biri olarak kabul edilir.

kulüp, 1971 yılında brezilya ligi’ni (campeonato brasileiro série a) kazanarak tarihindeki ilk ulusal şampiyonluğunu elde etti. bu şampiyonluk, atletico mineiro’nun brezilya futbolundaki büyük takımlardan biri olarak kabul edilmesini sağladı. uzun yıllar boyunca brezilya futbolunun zirvesinde yer almak için mücadele eden kulüp, 2013 yılında tarihi bir başarıya imza atarak libertadores kupası’nı kazandı. o yıl ronaldinho’nun önderliğinde oynayan takım, finalde olimpia’yı mağlup ederek güney amerika’nın en prestijli kulüp turnuvasında zafere ulaştı.

atletico mineiro, maçlarını belo horizonte’de bulunan 62.000 kapasiteli mineirao stadyumu’nda ve kendi kulüp tesislerine ait olan independencia stadyumu’nda oynamaktadır. taraftar grubu, özellikle “galoucura” adıyla bilinen coşkulu destekçileriyle ünlüdür. kulüp, brezilya futboluna reinaldo manoel da silva, eder aleixo, ronaldinho, diego tardelli ve givanildo vieira de souza (hulk olarak da bilinir) gibi büyük futbolcular kazandırarak futbol tarihine önemli katkılarda bulunmuştur.

son yıllarda da atletico mineiro, brezilya serie a’da rekabetçi bir takım olarak varlığını sürdürmeye devam etmektedir. 2021 yılında hem brezilya ligi’ni hem de brezilya kupası’nı kazanarak çifte şampiyonluk yaşayan kulüp, brezilya futbolunun en güçlü ekiplerinden biri olduğunu bir kez daha kanıtlamıştır. hem yerel hem de uluslararası turnuvalarda başarı hedefleyen atletico mineiro, futbol dünyasında adından söz ettirmeye devam eden bir kulüp olmaya devam ediyor.

ronaldinho, futbol tarihinin en yetenekli ve en eğlenceli oyuncularından biri olarak kabul edilir. 21 mart 1980’de brezilya’nın porto alegre kentinde doğan ronaldo de assis moreira, yani bilinen adıyla ronaldinho, çocuk yaşlardan itibaren olağanüstü top tekniği, çalımları ve oyun zekasıyla dikkat çekti. futbola brezilya’nın gremio kulübünde başladı ve genç yaşta yetenekleriyle avrupa kulüplerinin radarına girdi. 2001 yılında paris saint-germain’e (psg) transfer olarak avrupa kariyerine adım attı, ancak onu gerçek bir futbol efsanesi haline getiren dönem, 2003 yılında barcelona’ya transfer olmasıyla başladı.

barcelona forması altında ronaldinho, futbolseverlere unutulmaz anlar yaşattı. 2003-2008 yılları arasında kulüpte oynayan brezilyalı yıldız, 2004 ve 2005 yıllarında üst üste fifa yılın futbolcusu ödülünü kazandı. 2005 yılında santiago bernabeu’da real madrid taraftarları tarafından alkışlanarak uğurlanan ender futbolculardan biri oldu. bu dönem, onun futbolun zirvesinde olduğu yıllardı. barcelona’ya 2005-06 sezonunda la liga ve uefa şampiyonlar ligi şampiyonluğu kazandırarak kulübü uzun yıllar süren avrupa’daki başarısızlık döneminden çıkardı. sahadaki özgüveni, estetik oyun tarzı ve olağanüstü yetenekleriyle izleyenleri büyüledi.

ronaldinho’nun futbolu sadece skor ve şampiyonluklardan ibaret değildi; o, futbolun bir eğlence ve sanat olduğunu kanıtlayan bir oyuncuydu. serbest vuruş golleri, rakiplerini adeta dans edercesine geçtiği çalımları ve sürekli gülümseyen yüzü, onu sadece barcelona taraftarlarının değil, tüm futbolseverlerin sevgilisi haline getirdi. barcelona’dan ayrıldıktan sonra milan, flamengo ve atletico mineiro gibi kulüplerde forma giydi. 2013 yılında atletico mineiro ile libertadores kupası’nı kazanarak güney amerika’daki en büyük kulüp başarısını elde etti.

brezilya milli takımı ile de büyük başarılara imza atan ronaldinho, 2002 fifa dünya kupası’nda brezilya’ya şampiyonluğu getiren kilit oyunculardan biri oldu. çeyrek finalde ingiltere’ye attığı unutulmaz frikik golü, turnuvanın en ikonik anlarından biri olarak hafızalara kazındı. 2005 yılında brezilya ile fifa konfederasyonlar kupası’nı da kazandı. 2018 yılında futbolu resmen bırakan ronaldinho, sadece bir futbolcu olarak değil, futbolun ruhunu yansıtan bir figür olarak hafızalarda kalmaya devam ediyor. onun futbolu, milyonlarca insan için neşeyi, eğlenceyi ve sanatı simgeliyor.

camp nou, dünya futbolunun en ikonik ve en büyük stadyumlarından biri olarak kabul edilir. ispanya’nın barcelona kentinde yer alan bu dev futbol arenası, 1957 yılında açılmış ve o günden bu yana futbolun en büyük yıldızlarına ev sahipliği yapmıştır. 99.354 seyirci kapasitesiyle avrupa’nın en büyük stadyumu olan camp nou, futbolseverler için sadece bir spor kompleksi değil, aynı zamanda bir kültürel miras ve barcelona kulübünün ruhunu yansıtan bir simge haline gelmiştir.

barcelona kulübü, 1950’li yıllarda eski stadı camp de les corts’un yetersiz hale gelmesi üzerine yeni ve daha büyük bir stadyum inşa etme kararı aldı. bu süreç sonunda camp nou, modern mimarisi ve devasa kapasitesiyle avrupa’nın en görkemli futbol mabedi olarak inşa edildi. açıldığı günden itibaren barcelona’nın en büyük başarılarına tanıklık eden bu stadyum, şampiyonluk kutlamaları, tarihi geri dönüşler ve futbolun en büyük rekabetlerinden biri olan el clásico gibi unutulmaz anlara sahne oldu.

stadyum, lionel messi, johan cruyff, ronaldinho, xavi hernandez, andres iniesta gibi futbol tarihine damga vurmuş efsane oyuncuların performanslarına ev sahipliği yapmıştır. özellikle lionel messi’nin buradaki unutulmaz anları, camp nou’yu futbol dünyasında özel bir yer haline getirmiştir. 1992 barcelona olimpiyatları gibi büyük organizasyonlara da ev sahipliği yapan stadyum, futbolun ötesinde bir spor kompleksi olarak da kullanılmaktadır.

camp nou, yıllar içinde çeşitli modernizasyon çalışmalarına tabi tutulmuş ve barcelona’nın prestijini artıran bir yapı haline getirilmiştir. 2023 yılında başlatılan yenileme projesiyle birlikte stadyum, tamamen yenilenerek “espai barça” projesi kapsamında daha modern ve teknolojik bir futbol arenasına dönüştürülüyor. bu proje tamamlandığında, stadyumun kapasitesinin artırılması, daha gelişmiş taraftar deneyimi sunan bir alan haline getirilmesi ve sürdürülebilir bir yapıya dönüştürülmesi hedeflenmektedir.

camp nou, sadece barcelona kulübünün evi değil, aynı zamanda futbol tarihinin en önemli sembollerinden biridir. burası, futbolun sanata dönüştüğü, taraftarların tutkuyla bağlı olduğu ve futbol tarihine yön veren birçok anın yaşandığı bir yer olarak sonsuza kadar hatırlanacaktır.

zlatan ibrahimovic, futbol tarihinin en yetenekli ve karizmatik forvetlerinden biri olarak kabul edilir. 3 ekim 1981’de isveç’in malmö kentinde doğan ibrahimovic, balkan kökenli bir aileden gelmektedir. genç yaşlarda futbola olan yeteneği keşfedilen zlatan, malmö ff altyapısında yetişerek kısa sürede isveç futbolunun en dikkat çeken yeteneklerinden biri haline geldi. 2001 yılında ajax’a transfer olması, onun uluslararası arenada tanınmasını sağladı. ajax’ta gösterdiği olağanüstü teknik beceriler, güçlü fizik yapısı ve attığı estetik goller, onu avrupa’nın en büyük kulüplerinin radarına soktu.

zlatan’ın kariyeri boyunca avrupa’nın en prestijli kulüplerinde forma giymesi onun eşsiz bir oyuncu olduğunun kanıtıdır. juventus, inter, barcelona, milan, paris saint-germain, manchester united ve los angeles galaxy gibi takımlarda oynayan ibrahimovic, her gittiği kulüpte büyük izler bıraktı. özellikle inter’de gösterdiği üstün performans, onun dünya çapında bir forvet olarak kabul edilmesini sağladı. barcelona’ya transfer olduğunda büyük beklentiler vardı ancak pep guardiola ile yaşadığı anlaşmazlık nedeniyle bir sezon sonra ayrılarak milan’a katıldı.

2012 yılında paris saint-germain’e transfer olan zlatan, burada kulübün fransa lig 1’deki hakimiyetini güçlendiren en önemli isimlerden biri oldu. psg formasıyla 4 lig şampiyonluğu kazanan ibrahimovic, kulüp tarihine geçen birçok unutulmaz gole imza attı. manchester united kariyerinde ise premier league’de de ne kadar etkili olabileceğini kanıtladı ve takımına avrupa ligi şampiyonluğunu kazandırdı. futbolculuk kariyerinin sonlarına doğru los angeles galaxy’ye transfer olup mls’te kısa sürede büyük bir etki yarattıktan sonra milan’a geri döndü ve 40 yaşına rağmen takımını tekrar italya şampiyonu yapmayı başardı.

ibrahimovic, sadece futbol yetenekleriyle değil, özgüveni, meydan okuyan karakteri ve unutulmaz açıklamalarıyla da tanınır. onun sahadaki kendine güveni ve kazanma arzusu, futbol dünyasında eşi benzeri olmayan bir figür olmasını sağladı. 2023 yılında futbolu bırakan ibrahimovic, geride kupalarla dolu bir kariyer ve milyonlarca hayran bıraktı. kendisine özgü oyun tarzı ve unutulmaz golleriyle futbol dünyasında efsaneleşen bir isim olarak hatırlanmaya devam edecek.

kylian mbappe, hızı, çevikliği ve bitiriciliği ile modern futbolun en yetenekli oyuncularından biri olarak kabul edilmektedir. 20 aralık 1998’de fransa’nın bondy kentinde doğan mbappe, genç yaşlardan itibaren olağanüstü yetenekleriyle dikkat çekti. futbola as monaco altyapısında başlayan mbappe, 2016-17 sezonunda monaco formasıyla fransa lig 1 şampiyonluğu kazanarak büyük bir çıkış yaptı. gösterdiği performans, kısa sürede avrupa’nın dev kulüplerinin dikkatini çekti ve 2017 yılında paris saint-germain (psg) tarafından transfer edildi.

psg’deki kariyeri boyunca lig 1’i domine eden mbappe, takımının en büyük hücum silahlarından biri oldu. psg ile birçok lig şampiyonluğu kazanan yıldız oyuncu, aynı zamanda uefa şampiyonlar ligi’nde de etkili performanslar sergiledi. 2019-20 sezonunda psg, tarihinde ilk kez şampiyonlar ligi finaline yükseldi ve mbappe de takımın en önemli oyuncularından biri olarak turnuvada kritik goller attı. hızı, top kontrolü ve soğukkanlı bitiriciliğiyle mbappe, rakip savunmalar için her zaman büyük bir tehdit oluşturan bir oyuncu oldu.

fransa milli takımı ile de büyük başarılara imza atan mbappe, 2018 fifa dünya kupası’nda gösterdiği performansla dünya futbolunun zirvesine çıktı. özellikle finalde hırvatistan’a karşı attığı golle, dünya kupası finalinde gol atan en genç oyunculardan biri olarak tarihe geçti. turnuvayı şampiyon tamamlayan fransa’nın en önemli yıldızlarından biri olan mbappe, pelé’den sonra dünya kupası finalinde gol atan en genç oyuncu olma unvanını kazandı. 2022 dünya kupası’nda da fransa’yı finale taşıyan mbappe, finalde hat-trick yaparak büyük bir performans sergilese de arjantin’e karşı kaybetti.

kylian mbappe, futbol dünyasında yalnızca saha içindeki yetenekleriyle değil, saha dışındaki karakteriyle de dikkat çekmektedir. genç yaşına rağmen liderlik özellikleri ve saha içindeki olgun oyun tarzıyla, gelecek yıllarda da futbol dünyasında zirvede olmaya devam edeceği öngörülmektedir. kariyeri boyunca birçok ödül kazanan mbappe, modern futbolun en büyük yıldızlarından biri olarak gösterilmektedir ve birçok futbolsever için cristiano ronaldo ve lionel messi sonrası dönemin en büyük oyuncularından biri olmaya adaydır.